• मेनु
  • प्रदेश शंस्करण
  • गृह पृष्ठ
  • समाचार
  • पहिलो बोली बिशेष
  • प्रदेश न्युज
  • आर्थिक
  • अन्तरवार्ता
  • खेलकुद
  • जीवनशैली
  • पहिलो बोली टि.भी.
  • English News
  • प्रदेश नं. १
  • प्रदेश नं. २
  • बागमती
  • गण्डकी
  • प्रदेश नं. ५
  • कर्णाली
  • सुदुर पश्चिम
  • मुख्य समाचार
  • समाचार
  • पहिलो बोली बिशेष
  • प्रदेश न्युज
    • प्रदेश नं. १
    • प्रदेश नं. २
    • बागमती
    • गण्डकी
    • कर्णाली
    • प्रदेश नं. ५
    • सुदुर पश्चिम
  • आर्थिक
  • अन्तरवार्ता
  • खेलकुद
  • प्रवास
  • विचार/ब्लग
  • English
  • ताजा अपडेट

    बुटवलमा बन्दैछन् नागढुङ्गा–नौबिसे सुरुङ मार्गका करङ

    २ हफ्ता अघि

    काठमाडौंमा शक्ति प्रदर्शन गर्दै प्रचण्ड-माधव समूह,२ लाख मानिस उतार्ने

    ३ हफ्ता अघि

    नेपालगञ्जमा चिसो अत्याधिक बढेपछि तीन दिन विद्यालय बन्द

    १ महिना अघि

    युवाहरुलाई लक्षित दया फाउन्डेसनको ‘युथ म्युजिक कन्टेस्ट २०२१’ घोषणा

    २ महिना अघि

    डोटीमा जिप दुर्घटना, तीनको मृत्यु, पाँच घाइते

    २ महिना अघि

    फेसबुकबाट शुरु भएको मायाले घर न घाटको बनायो

    ३ महिना अघि
in
ट्रेन्डीङ्ग
#कोरोनाभाईरस#नेपालCOrona UpdatecoronavirusCorona Viruscorona virus nepalcovid-19Deathpandemicकोरोना भाइरस
होमपेज / आर्थिक

किन महामारीको समयमा ईन्धन तेलको मूल्य ओरालो लाग्यो?

  • पहिलो बोली
  • २०७७ अषाढ ८, सोमबार (८ महिना अघि)
  • १०३९९ पटक पढिएको
  • अनुमानित पढ्ने समय : १ मिनेट
  • Published on: Monday June 22, 2020 (9 months ago)
  • 10405 Views
  • Reading time 0 minutes

  • Photo Source: Science News For Students

    कोरोना महामारी सुरु भएयताअमिरिकाको तेल बजारमा कहिल्यै नभएको घटना भयो । विश्वभरिकै सबैभन्दा राम्रो गुणस्तरको कच्चा तेल मानिने वेष्ट ईन्टरमीडिएट (डब्ल्युटीआई) को मुख्य एक समय –४०.३२ डलर प्रति बेरलसम्म गिरेको थियो । अर्थात एक वेरल डब्ल्युटीआई किन्दा खरिदकर्ताले बिक्रीकर्तालाई पैसा दिनु पर्दैन थियो । बरु, उल्टै बेच्नेले ४०.३२ डलर दिनुपथ्र्यो । अहिले यो मुल्य ३७ डलरको हाराहारीमा छ । योभन्दा अगाडी यस्तो कहिल्यै भएको थिएन । आजसम्मको इतिहासलाई हेर्दा कच्चा तेलको सबैभन्दा कम मुल्य दोस्रो विश्वयुद्ध सकिने बित्तिकै भएको छ । तर, त्यो बेला पनि मुल्य माईनसमा पुगेको थिएन ।

    तर, अहिले यो कसरी सम्भव भयो? के यो कोरोना भाईरसले विश्वभर निम्याएको संकटको नतीजा हो?

    कच्चा तेला दुई किसिमका हुन्छन् । पहिलो ब्रेन्ट, र दोस्रो डब्ल्युटीआई, जसको कुरा सुरुवातमा पनि भएको छ । दुनियाको करिब दुईतिहार तेल कारोबार ब्रेन्टमा हुन्छ, जसको उत्पादनमा साउदी अरब पहिलो नम्बरमा छ । सामान्यतः ब्रेन्टलाई नै कच्चा तेलको पर्याय मानिन्छ । उता अमेरिकामा कच्चा तेललाई डब्ल्युटीआई भनिन्छ । डब्लुटीआईमा ब्रेन्टमा हुनेभन्दा कम मात्रामा सल्फर रहेको हुन्छ । ब्रेन्टको मुल्य अहिले भने ४२ डलर प्रति बेरलको आसपास रहेको छ ।

    तेल बजारमा निम्तिएको संकटलाई बुझ्नको निम्ती केही महिना अगाडीबाट कुरा सुरु गर्नुपर्छ । कच्चा तेलको मुल्य कोरोना भाईरसको संकटले गिराउनुभन्दा अगाडीबाटै गिरिरहेको थियो । २०२० को शुरुवातमा प्रति बेरल मुल्य ६० डलर हाराहारी थियो । मार्चको अत्यसम्ममा आउँदा यको मुल्य २० डलरको आसपास पुगेको थियो । यसको कारण के थियो, त्यो बुझ्न त्यक्ति कठिन पनिप छैन । वस्तुको मुल्य त्यसको आपुर्ति र उपभोगसँग जोडिएको हुन्छ । कुनै पनि वस्तुको आपुर्ति धेरै भयो, र माग कम भयो भने मुल्य घट्छ । कच्चा तेलको सन्दर्भमा अहिले यस्तै भएको छ ।

    सबैभन्दा धेरै कच्चा तेल निर्यात गर्ने देशहरुको एउटा संगठन छ, ओपेन । दुनियामा माग हुने तेलको १० भाग एक्लै पुरा गर्ने साउदी अरब ओपेकको नेतृत्वमा छ । केही समय अगाडीसम्म आपेक आफ्नो मर्जी अनुसार तेलको मुल्य तह गरिरहेको थियो । मुल्य घटाउनु पर्दा उत्पादन बढाउने, र मूल्य बढाउनु पर्दा उत्पादन घटाउने भईरहेको थियो । यो विधिमा काम गर्नको निम्ति केही समय अघि ओपकेले रुससँग पनि समन्वय गरेको थियो, जसकाराण यसलाई ओपेक प्लस भनिन्थ्यो ।

    दुनियाँमा बिक्री हुने तेलको मुल्यको एउटा ठूलो हिस्सा ओपेकमा भएका देशहरुले नै तय गर्थे । तर, मार्चमा साउदी अरब र रुसको बिचमा विवाद भएको थियो । जब कोरोना भाईरसको प्रकोप बढिरहेको थियो, कैयौं देशहरुले सुरक्षाको कारण आफ्नो कारखाना र सार्वजनिक सवारीसाधनको सञ्चालनमा रोक लगाए । दुनियाँभरमा अरु देशबाट भित्रिने यात्रुमाथि लागेको बन्देजले हवाई उडानमा पनि ठूलो गिरावट आयो । यी सबैको कारण तेलको खपत र आयातमा निकै ठूलो असर पर्यो ।

    तेल कम आयात गर्नेमध्ये पहिलो नाम चीन हो भने दोस्रो इट्ली । यी दुवै देश कोरोना भाईरसले सबैभन्दा बढि प्रभावित हुने देशमध्ये हुन् । दुई देशले तेलको आयातमा गरेको कटौती साउदी अरबको लागि ठूलो झट्काभन्दा कम थिएन् । किनकी साउदीबाट निर्यात हुने तेलको सबैभन्दा ठूलो खरिदकर्ता चीन थियो । अर्कातरि, युरोपका तीन ठूला तेल खरिदकर्तामध्ये एउटा इट्ली थियो । तेलको निर्यातमा आएको गिरावटसँगै साउदी अरबमा समस्या भएको थियो । साउदी अरबको अर्थव्यवस्था तेलको कमाईले र्नै सञ्चालन हुने भएकाले यो हुनुपनि स्वभाविक नै थियो । निकट संकटबाट बच्नको लागि साउदी अरबले वैठक बोलाएको थियो, जसमा रुसको पनि उपस्थिति थियो । वैटकमा साउदी अरबले ओपेकका सदस्य देश र रुसलाई कच्चा तेलको उत्पादनमा कटौली गर्ने प्रस्ताब राखेको थियो । कोरोना भाईरसको संकट विश्वभर भएका कारण अन्तराष्ट्रिय बजारमा तेलको मागमा कमि आएकाले सबै देशहरुले तेलको उत्पादन कम गर्ने हो भने मुल्यमा धेरै गिरावट आउँदैन भन्ने साउदी अरबको तर्क थियो । तर, रुखले तेलको मुल्यलाई यो निति अपनाएर बढाउनुको विकल्पमा ५० डलर प्रति बेरलमा स्थिर राख्न खोजेको थियो ।
    अमेरिकाद्वारा आफ्नो तेल कम्पनी ‘कम्पनी रोसनेफ्ट’ लगाईएको प्रतिबन्धले बेखुस रहेको रुसले तेलको मुल्य कम गरेर अमेरिकी शेल आयल कम्पनीहरुलाई नोक्सान पुर्याउन चाहन्थ्यो । यी कम्पनीहरुको तेल उत्पादनको मूल्य निकै धेरै छ । यस्तो अवस्थामा तेलको मूलय कम हुँदा यीमध्ये कतिपय कम्पनीहरु पूर्ण घाटामा पनि जान सक्छन् । रुसको चाहना पनि अमेरिकी शेल आयल कम्पनीहरुलाई अन्तराष्ट्रिय तेल बजारबाट बाहिर निकाल्नु भन्ने थियो । तर, ओपेक देशहरु र मुल्य गरि अमेरिकाको सहयोगी साउदी अरबले यस्तो हुन दिएनन् । वैठकको निर्णय ओपेक देशहरुले तेलको उत्पादन कम गर्ने भयो, जुन निर्णय रुसले मान्न असहमति जनाएको थियो ।

    अर्कातिर, साउदी अरबले अर्को अच्चम लाग्ने फैसला लिएको थियो । उसले कच्चा तेलको उत्पादन घटाउनुको साटो बढाउने निर्णय सुनाईदियो । तेलको खरिदबिक्रीमा जानकारहरु कुनै निर्यातकर्ता देशले यस्तो कदम कुनै अर्को निर्यातकर्ता देशका तेल खरिदकर्तालाई आफ्नोमा तान्ने सोच अनुसार गर्छन । जानकारहरुका अनुसार साउदी अरब तेलको मूल्य कम गरेर रुसी तेलको सबैभन्दा ठूलो खरिदकर्ता रहेका युरोपि देशहरुलाई आफूतर्फ तान्न खोजिरहेको थियो । तर, यसको नतिजा भने तेलको मूल्यमा निकै गिरावट आउने भयो ।

    तेलबाट दुनियाँभरका गाडीहरु कुद्थे, तर, कोरोना भाईरसले तेलको दुनियाँका खेलाडीहरुको गाडी थमाईदिएको छ ।

    यी सबै घटनाको बिचमा कोरोना भाईरस विश्वभर फैलिरहेको थियो । सुरुवातमा चीनमा भएको जस्तै महामारी इट्लीमा हुन थाल्यो, र अन्य कैयौं देशमा पनि यस्तो अवस्था देखियो । दुनियाभर नै आर्थिक गतिविधि सुस्त भएको थियो । दुनियाभर नै कार, बस, र हवाई जहाजको चक्का रोकिएका थिए । जसको प्रभावस्वरुप कच्चा तेल उत्पादकहरुको हालत खराब हुँदै गयो । यतिञ्जेलसम्ममा सबैलाई थाहा भईसकृको थियो, केही कदम नचालेमा कोरोना संकटसँगसँगै कैयौं देशलाई आर्थिक संकट पर्नसक्ने देखिएको थियो । यत्तिकैमा गएको हफ्ता अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्को दबावपछि मात्रै साउदी अरब र रुसले एकअर्कासँगको विवाद सुल्झाएका छन् । तर, अहिलेसम्म अवस्था हातबाट बाहिर पुगिसकेको छ ।

    अहिले तेल उत्पादक देशहरुले दैनिक ६० लाख बेरल कच्चा तेल कटौती गरिरहेका छन्, जुन इतिहासमा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो मात्राको कटौती हो । तर, तेलको माग भने दैनिक १ करोड बेरलको हिसाबले घटिरहेको छ । साउदी अरब सहित अन्य केही देशले आफ्नो उत्पादनलाई पूर्ण रुपमा बन्द गरेर पछि सुचारु गर्न सक्दैनन् । पूर्ण बन्द गरि फेरि सुचारु गर्दा खर्चसँगसँगै अन्य थुप्रै अफ्ठ्याराहरु आउँछन् । योसँगै अन्य प्रतिस्पर्धिले बजारमा आफ्नो बर्चस्व कायम गर्नसक्छन भन्ने जोखिम पनि छ । अहिले अतिरिक्त उत्पादनलाई स्टोर गरिरहिएको छ, तर यसको पनि एउटा सिमा छ । कतिसम्म भने अहिलेसम्म स्टोर गर्ने क्रममा तेलको सप्लाईको लागि प्रयोग गरिने ट्रेन र टैकर सबै भरिसकेका छन् । सुनिएअनुसार करिब १४ करोड बेरल तेल ‘बेरी लार्ज क्रुड करियर्स’ अर्थात वीएलसीसी नामको समुद्री ट्यांकरमा सागरमा तैरिरहेको छ । चरम खपत हुँदा विश्वभर करिब ९ करोड बेरल तेल चाहिन्थ्यो । अहिले यो तथ्यांकमा पनि निकै कमि आईसकेको छ ।

    निमेक्स अर्थात न्युयोर्क मर्चेन्टाइल एक्सचेंजमा डब्ल्युीआईको ब्रिकी र अरिब फ्युचर कन्ट्राक्ट्समार्फत हुन्छ । अर्थात महिनाको हिसाबमा खरिद बिक्री हुन्छ । यो सम्झौता अनुसार अगाडी नै तय भएको मूल्यको हिसाबमा खरिदकर्तालाई सम्बन्धित महिनाको कुनै निश्चित गरिएको तारिखमा तेल पुर्यउन पर्ने हुन्छ, र खरिददारले पनि त्यसलाई लिनुपर्ने हुन्छ । यसलाई एकप्रकारले बाचामा अडिएको बजार भन्न सकिन्छ । जानकारहका अनुसार मे महिनामा डब्ल्युटीआई सम्झैता अनुसार तेलको डेलिबरी लिने अन्तिम तारीख २१ अप्रिल थियो । तर, २० अप्रिलमा नै कतपिय खरिदकर्ताहरुले आफ्नो तेलको डेलिभरि लिएनन् । कारण बिक्री घटिरहेको समयमा उनीहरुसँग अगाडी नै स्टक बाँकी थियो । यस्तो अवस्थामा नयाँ तेललाई स्टोर गर्नको लागि नयाँ गोदाम आवश्यक भयो, र त्यो गोदामको निम्ति भाडा । अर्थव्यवस्थाको हालतलाई हेर्दा उनीहरुले नयाँ गोदामको भाडा लामो समयसम्म तिर्नुपर्ने देखिएको थियो । तेलको स्टोरका कारण गोदाम भाग बढेकाले अहिले भाडा पनि निकै बढिरहेको छ ।सँगै तेललाई नयाँ गोदाममा पुर्याउने खर्च । यी सबै घाटाको सट्टामा खरिदकर्ताहरुले सम्झौताको एडभान्सलाई फिर्ता लिनु नै कम नोक्सानपूर्ण सम्झिए ।

    बिक्री गनेए अर्थात तेल उत्पादकहरुको भण्डार पनि भरिएको छ, र उत्पादन पनि जारी छ । त्यसैले पनि उनीहरुलाई जुनसकै हदमा पनि आफ्नो सामान बेच्नु पर्ने भएको छ । नबेचेमा उत्पादन नै बन्द गर्नुपर्ने र यसले अरु जोखिम हुने भएकाले जतिसुकै कम मुल्यमा पनि बेच्नै पर्ने स्थिति सिर्जना भएको छ ।

    सबैतिर हेर्दा बिक्री गर्ने र खरिद गर्ने दुवै पक्षले यति बेला तेललाई आफूभन्दा पर राख्न खोजिरहेको छ । यसरी नै भईरहेको कारोबार दिनप्रतिदिन तेलको मूल्य घट्दै घट्दै शुन्य र त्यसपछि माईनससम्म पुगेको छ । एक समय स्थिति यस्तो भयो कि ४० डलर खर्च गरेर एक बेरल तेललाई बेच्नु यसलाई स्टोर गर्ने वा उत्पादनलाई रोक्नेभन्दा कम घाटा हुने देखियो ।

    केही मात्रामा अहिलेको स्थिति सुधारिएको छ । डब्ल्युटीआईको मूल्य अहिले अहिले केही बढेको छ पहिलेको भन्दा । तेलबाट दुनियाँभरका गाडीहरु कुद्थे, तर, कोरोना भाईरसले तेलको दुनियाँका खेलाडीहरुको गाडी थमाईदिएको छ ।

    नोटः यो लेख विभिन्न सञ्चार माध्यममा छापिएका जानकारीहरुको आधारमा तयार पारिएको हो । अन्य कुनै पनि माध्यमबाट यसलाई प्रकासित गरेमा कानुनी कारवाही हुनेछ ।

  • #Fosil Fuel
  • #ईन्धन
  • #तेल
  • प्रतिक्रिया दिनुहोस
    • ईमेल प्रयोग गरेर
    • फेसबुक मार्फत

    Cancel Reply

    कमेन्ट दिंदा सभ्य तरिकाले दिनुहोला र तपाईंको ईमेल ठेगाना गोप्य राखिने छ *


    आर्थिक सम्बन्धि थप

    बुटवलमा बन्दैछन् नागढुङ्गा–नौबिसे सुरुङ मार्गका करङ

    काठमाडौंमा शक्ति प्रदर्शन गर्दै प्रचण्ड-माधव समूह,२ लाख मानिस उतार्ने

    नेपालगञ्जमा चिसो अत्याधिक बढेपछि तीन दिन विद्यालय बन्द

    डोटीमा जिप दुर्घटना, तीनको मृत्यु, पाँच घाइते

    फेसबुकबाट शुरु भएको मायाले घर न घाटको बनायो

    संस्कृति, पहिचान तथा भावनात्मक स्वच्छता विषयवस्तुमा कविता प्रतियोगिता हुदै

    समाचार
    थप

    काठमाडौंमा शक्ति प्रदर्शन गर्दै प्रचण्ड-माधव समूह,२ लाख मानिस उतार्ने

    नेपालगञ्जमा चिसो अत्याधिक बढेपछि तीन दिन विद्यालय बन्द

    डोटीमा जिप दुर्घटना, तीनको मृत्यु, पाँच घाइते

    संस्कृति, पहिचान तथा भावनात्मक स्वच्छता विषयवस्तुमा कविता प्रतियोगिता हुदै

    पहिलो बिशेष
    थप

    थप तीन हजार ५५६ सङ्क्रमित, कुल एक लाख १५ हजार ३५८ पुग्यो

    कोरोना भाइरस नेपाल: हालसम्मकै उच्च सङ्क्रमित, थपिए ३ हजार ४ सय ३९

    छोरा र श्रीमतीको हत्या गरी आत्महत्या गरेको आशंका

    नेपालको खोप परीक्षण तयारी अन्तिम चरणमा

    अत्यधिक पढिएका खबरहरु
    १.

    गर्भमा छोरा छ वा छोरी यसरी थाहा पाउंनुहोस् ।

    २.

    कोरोना भाइरस आफैं हराउन सक्ने अनुमान

    ३.

    दूधको मूल्यमा प्रतिलिटर रु २० ले वृद्धि

    ४.

    साढे तीन सयभन्दा बढी सुरक्षाकर्मी सङ्क्रमित, कसरी फैलियो कोभिड-१९ ?

    ५.

    देशमा कोरोना फैलिएको बेला राष्ट्रपतिको रात्रीभोज

    ६.

    १० दिनका लागि अन्तराष्ट्रिय उडान खोल्ने तयारी

    ७.

    भारतीय अभिनेता सुशान्त सिंह राजपुतको निधन, आफ्नै घरमा झुण्डिएको अवस्थामा भेटिए

    पत्राचार ठेगाना

    पहिलो बोली डट कम का लागी
    ठेगाना - सउल, दक्षिण कोरिया
    सम्पादक - नबिन खनाल
    ईमेल - contact@pahiloboli.com, pahiloboli@gmail.com

    फेसबुक

    साईट नेभिगेशन

    • गृह पृष्ठ
    • गोपनियता
    • अन्तरवार्ता
    • एन.आर.एन.
    • पहिलो बोली बिशेष
    • जीवनशैली
    • प्रदेश न्युज
    • सुचना प्रविधि
    • फोटो
    • पहिलो बोली टि.भी.
    • प्रवास
    • English News
    © २०७६ पहिलो बोली मा सार्वाधिकार सुरक्षित छ | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution
    आज: २०७७ फागुन २१, शुक्रबार